Смяротнае пакаранне падкрэслівае адсутнасць гуманнасці ў адносінах да асуджаных і не ўлічвае магчымасць судовых памылак. Акрамя таго, шлях да прымянення смяротнага пакарання часта адзначаны катаваннямі і жорсткім абыходжаннем. У многіх выпадках для атрымання прызнальных паказанняў прымяняюцца фізічныя і псіхалагічныя катаванні, што спрыяе пагаршэнню стану здароўя.

Смяротнае пакаранне аказвае відавочны ўплыў на псіхічнае здароўе. Пакуты ад чакання пакарання смерцю, узмоцненыя суровымі ўмовамі ў камеры смяротнікаў, з'яўляюцца дзвюма найбольш распаўсюджанымі з'явамі. Пакутлівыя метады ажыццяўлення смяротнага пакарання яшчэ больш пагаршаюць яго бесчалавечнасць, чынячы шкоду не толькі асуджаным, але і іх сем'ям.

У 2021 годзе 18 дзяржаў-членаў ААН усё яшчэ ажыццяўлялі пакаранне смерцю.

Еўрапейскі саюз і Савет Еўропы заклікаюць дзве апошнія дзяржавы-члены Савета Еўропы – Арменію і Азербайджан – неадкладна далучыцца да Пратакола 13 да Еўрапейскай канвенцыі аб правах чалавека (ЕКПЧ) аб скасаванні пакарання смерцю ва ўсіх абставінах.

ЕС і Савет Еўропы таксама "рашуча асуджаюць смяротныя прысуды, нядаўна вынесеныя ў акупаваным украінскім горадзе Данецку", як згадваецца ў заяве, апублікаванай з нагоды гэтага дня. Акрамя таго, ЕС і Савет Еўропы выказалі шкадаванне наконт "палітычна матываванай змены ў Крымінальны кодэкс Беларусі, якая прадугледжвае распаўсюджванне смяротнага пакарання на "замах на ўчыненне акта тэрарызму" з канчатковай мэтай барацьбы з палітычнымі дысідэнтамі", і заклікалі ўлады адмяніць гэтае рашэнне. Сінгапур, Іран і Саудаўская Аравія – гэта некаторыя з краін, якія апошнім часам павялічылі колькасць пакараных смерцю, і ЕС і Савет Еўропы заклікаюць гэтыя краіны "адмовіцца ад прымянення гэтага бесчалавечнага пакарання".

Нягледзячы на тое, што гэтае пакаранне ўсё яшчэ прымяняецца ў некаторых частках свету, тэмпы адмены пакарання смерцю ў краінах за апошнія дзесяцігоддзі паскорыліся. Гэта магчыма толькі дзякуючы інтэнсіўнай працы праваабаронцаў пры падтрымцы міжнародных, нацыянальных і рэгіянальных арганізацыяў.

Ці ведалі вы, што:

- 84% дзяржаў-членаў ААН адмянілі альбо не практыкавалі смяротнае пакаранне апошнія 10 гадоў;

- У 2019 годзе доля краін, у якіх не каралі людзей смерцю, склала 90%. У 2020 годзе гэты паказчык быў больш станоўчы — 91%.

На працягу ўсяго 2021 года ЕС працягваў пацвярджаць сваё непрыманне смяротнага пакарання, выкарыстоўваючы ўсе дыпламатычныя інструменты, якія ёсць у яго распараджэнні, для прасоўвання справы адмены смяротнага пакарання ва ўсім свеце. Адчувальным вынікам стала прыняцце рэзалюцыі Савета па правах чалавека аб смяротным пакаранні 29 галасамі за пры 12 тых, прагаласаваў супраць, і 5 тых, хто ўстрымаўся.

На краінавым узроўні Сьера-Леонэ заканадаўча адмяніла смяротнае пакаранне за ўсе злачынствы. У ЗША ў 2021 годзе зноў былі зроблены новыя крокі. Вірджынія стала 23-м штатам, які заканадаўча адмяніў смяротнае пакаранне, а Паўднёвая Караліна дасягнула адзнакі ў 10 гадоў без пакаранняў смерцю, у выніку чаго колькасць такіх штатаў дасягнула 13. Пакаранні смерцю ажыццяўляліся толькі ў пяці штатах ЗША, што пацвярджае тэндэнцыю да рэзкага зніжэння прымянення пакарання смерцю ў ЗША.

У гэтым годзе Папуа – Новая Гвінея, Цэнтральнаафрыканская Рэспубліка і Экватарыяльная Гвінея ўжо адмянілі смяротнае пакаранне.

Адмена пакарання смерцю была тэматычным прыярытэтам у рамках функцыянавання Інструмента ЕС за дэмакратыю і правы чалавека (EIDHR) і застаецца прыярытэтам у рамках новай Тэматычнай праграмы па правах чалавека і дэмакратыі Global Europe (Глабальная Еўропа).

Сродкі накіроўваюцца праз арганізацыі грамадзянскай супольнасці па ўсім свеце і спрыяюць навучанню супрацоўнікаў судовых органаў, павышэнню дасведчанасці грамадскасці, стварэнню нацыянальных сетак, маніторынгу прымянення пакарання смерцю, адвакацыі прававой рэформы і дыялогу па канкрэтных пытаннях, такім як выкарыстанне пакарання смерцю для барацьбы з тэрарызмам і барацьбы з наркотыкамі.

Смяротнае пакаранне таксама згадвалася ў Пагадненні аб партнёрстве і супрацоўніцтве, з дапамогай якога фонды ЕС падтрымлівалі працу па фарміраванні грамадскага ўспрымання пакарання смерцю ў Інданезіі, а таксама праект па адвакацыі ў Японіі, закліканы забяспечыць падтрымку адмены пакарання смерцю ўсіх бакоў і павысіць дасведчанасць аб сістэме крымінальнага правасуддзя.

ЕС працягне асуджаць прымяненне смяротных прысудаў незалежна ад прычыны альбо месца. ЕС надае вялікую ўвагу парушэнню мінімальных стандартаў, падкрэсліваючы, напрыклад, недапушчальнасць прымянення смяротнага пакарання ў дачыненні да непаўналетніх, асоб з абмежаванымі інтэлектуальнымі магчымасцямі, а таксама за злачынствы, якія не адносяцца да ліку "найбольш цяжкіх", такіх як наркагандаль. Дыпламатычныя намаганні і падтрымка арганізацый на месцах будуць працягвацца да таго часу, пакуль смяротнае пакаранне не будзе скасавана ва ўсім свеце.