Қоршаған орта және климаттың өзгеруі бойынша екі жақты диалогтар КӘЫК шеңберіндегі Энергетика, көлік, қоршаған орта және климаттың өзгеруі жөніндегі кіші комитет аясында өтеді.

Қазақстан «ЕО-Орталық Азия» Қоршаған орта және су ынтымақтастығы платформасы аясында ұйымдастырылған қоршаған орта және климаттың өзгеруі бойынша ЕО-Орталық Азия жұмыс тобының белсенді мүшесі болып табылады.

2019 жылдың желтоқсанында Еуропалық Комиссия Еуропалық жасыл келісімді енгізді, бұл климат пен экологиялық мәселелерді саясаттың барлық салаларындағы мүмкіндіктерге айналдыру арқылы ЕО экономикасын тұрақты ету және оған көшуді әділ әрі барлығына тең ету жол картасы.

Қазақстан 2016 жылғы 6 желтоқсанда Париж келісімін ратификациялады. Қазақстанның Париж келісіміне ұлттық үлесінде 1990 жылғы деңгеймен салыстырғанда 2030 жылға қарай парниктік газдар (ПГ) шығарындыларын 15%-ға сөзсіз қысқарту міндеті қойылған.

ЕО Қазақстанның жасыл экономикаға көшу жөніндегі ұлттық бағдарламасын белсенді түрде қолдайды.

 Қосымша ақпарат үшін ЕО жобалары парақшасын қараңыз

ЕО мен Қазақстан бірқатар көмек көрсету құралдары шеңберінде даму мақсатындағы тығыз ынтымақтастықты орнатты. 

Қазақстан ЕО тарапынан қаржылық және техникалық көмекті келесі құралдар шеңберінде ала алады: Демократияға және адам құқықтарына көмектесу еуропалық құралы (EIDHR), Тұрақтылық пен бейбітшілікті қамтамасыз етуге көмектесу құралы (IcSP), Ядролық қауіпсіздік саласындағы ынтымақтастық құралы, Әріптестік құралы, сондай-ақ білім сапасын көтеруге көмектесу және студенттермен алмасуды көздейтін  "ERASMUS +" бағдарламасы жатады.

Сонымен қатар, Қазақстан шамамен 120 миллион еуро көлеміндегі аймақтық бағдарламалардан көріп отыр. 2023 жылы ЕО пен Қазақстан арасындағы Кеңейтілген әріптестік және ынтымақтастық туралы келісімді (КӘЫК) жүзеге асыру үшін қолдау көрсету мақсатында шамамен 9 миллион еуроны құрайтын екіжақты қаржыландыру туралы келісімге қол қойды.

Қосымша ақпарат үшін ЕО жобалары парақшасына өтіңіз.

Кеңейтілген әріптестік және ынтымақтастық туралы келісім Қазақстанға реформа жүргізу мен жаңғырту үдерістерінде қолдау көрсетіле отырып, демократия, заң үстемдігі, адам құқықтары мен негізгі бостандықтар мәселелеріне ерекше мән беріледі. Қазақстан  мен ЕО жыл сайын бірге Сот әділдігі мен ішкі істер жөніндегі кіші комитет және Адам құқықтары жөніндегі диалог отырысын өткізеді.  

Адам құқықтары жөніндегі диалог отырыстарында адам құқықтарына байланысты кең ауқымды мәселелер талқыланады, соның ішінде: 

• пенитенциарлық жүйе, азаптау мен қатыгез қарым-қатынастың алдын алу.азаматтық қоғам.
• ассоциациялар мен бейбіт жиналыстар бостандығы.
• әйелдер мен балалар құқықтары, кемсітушілікке жол бермеу.
• сөз бостандығы.
• дін немесе сенім бостандығы мәселелері. 

Сот әділдігі мен ішкі істер жөніндегі кіші комитет отырыстары – бұл заң үстемдігі, тиімді басқару мен сот жүйесін реформалау, заң саласындағы ынтымақтастық, ақшаның ізін жасыру және сыбайлас жемқорлықпен күрес, көші-қон, баспана құқығы мен шекара басқару, терроризмге қарсы күрес және зорлық-зомбылық экстремизмнің алдын алу мәселелерін талқылау мүмкіндігі. 

ЕО қолдауы Еуропалық Демократия және Адам құқықтары құралы (EIDHR) мен Даму жөніндегі ынтымақтастық құралы (DCI) Мемлекеттік емес актерларды қолдау және жергілікті өзін-өзі басқаруды дамыту бағдарламасына (NSA-LA) негізделген. 

EIDHR – қаржылық-саяси құрал, оның мақсаты демократиялық қайта құрудың, құқық ұлықтығының және бүкіл әлемдегі адамдардың барлық құқықтары мен негізгі бостандықтарының дамуына және шоғырлануына көмектесу болып табылады. Осы мақсатты көздей отырып, EIDHR азаматтық қоғам ұйымдарының рөліне үлкен назар аударады және ұлттық деңгейде АҚҰ-мен ынтымақтастықтың негізгі кезі болып табылатын әрекеттер тәуелсіздігін қарастырады. Сонымен, EIDHR күрделі саяси мәселелерді және инновациялық тәсілдерді қарауға бағытталған. 

NSA-LA бағдарламасы 2007 жылдан бастап жүзеге асырылады. Бағдарламаның мақсаты мемлекеттік емес субъектілер мен жергілікті өзін-өзі басқару органдарының инклюзивті және тұрақты өсуді жылжыту әрі әлеуметтік қызметтер ұсыну жөніндегі бастамаларын қолдау арқылы әлеует құру болып табылады. 

Қазіргі уақытта Астанадағы ЕО Өкілдігі жалпы сомасы 2 миллион еуро құрайтын Еуропалық Демократия және Адам құқықтары құралының ағымдағы бес жобасын басқаруда. 

Жоба келесі бағыттарды қамтиды: 

• Қазақстанда адам құқықтары мен демократиялық реформаларды ілгерілету, атап айтқанда сөз бостандығы, бейбіт жиналыстар мен қауымдастықтар бостандығын қамтамасыз ету.
• «Адами өлшем бойынша үнқатысу алаңы» консультативтік-кеңес беру органының жұмыс тобы мен кіші топтарындағы жұмыс арқылы адами өлшем мен заң шығару үдерісі саласындағы азаматтық қоғам ұйымдары мен мемлекеттік органдар арасындағы ынтымақтастықты институцияландыруға ықпал ету.
• Орталық Азияда адам құқықтарын қорғаушылар қоғамдастығын құру үшін әйел құқық қорғаушыларға қолдау көрсету.
• халықаралық стандарттарға сәйкес мүгедектердің еркін жүріп-тұру және объектілер мен қызметтерге тең қол жеткізу құқығын қорғау және қамтамасыз ету.
• мигранттардың олардың құқықтарының қорғалуын, құрметтелуін және адам құқықтарының халықаралық стандарттарға сәйкес құрметтелуін қамтамасыз ету үшін сот төрелігіне қол жетімділікті кеңейту. 

Азаматтық қоғам ұйымдарымен (АҚҰ) диалог тақырыптардың кең спектрі бойынша және әртүрлі форматтарда ЕО араласу басымдықтарымен қатар азаматтық қоғаммен әрекеттесу жөніндегі ЕО елдік картасына сәйкес жүзеге асырылады. 

Global Gateway – Еуропалық Одақтың бүкіл әлем бойынша цифрлық, энергетикалық және көлік секторларында «ақылды», «жасыл» әрі қауіпсіз байланыстарды дамытудың тың стратегиясы. Ол БҰҰ-ның 2030 жылға дейінгі күн тәртібіне,  Орнықты даму мақсаттарына және климат өзгерісі жөніндегі Париж келісіміне толық сәйкестікте денсаулық сақтау, білім беру және зерттеу жүйелерін нығайтуға бағытталған.

'Team Europe' бастамасы аясында ЕО, оған мүше мемлекеттер, қаржы және даму институттары жеке сектормен тығыз байланыста жұмыс істейтін болады. Бұл ынтымақтастықтың мақсаты –  бүкіл әлем бойынша трансформациялық әсерді қамтамасыз ететін инвестицияларды жұмылдыру.

Қазақстанда, мемлекет деңгейінде, «Global Gateway» стратегиясы шикізат, аккумуляторлық батареялар мен «жасыл» сутегі салаларындағы стратегиялық серіктестікке бағытталған.

Кеңірек аймақтық контексте «Global Gateway» аса маңызды шикізатпен ғана шектелмей, Орталық Азиядағы, сондай-ақ Моңғолиядағы орнықты және инклюзивті дамуға ықпал ететін спутниктік байланыс пен көлік сияқты маңызды салаларды қамтиды.

Континенттер мен қауымдастықтарды байланыстыра отырып, «Global Gateway» тұрақты, «жасыл» әрі өзара байланысты әлем қалыптастырады.

Флагмандық жобалар – Қазақстан:

Орталық Азиядағы цифрлық байланыс

Цифрлық байланыспен қамтамасыз етуге бағытталған «Global Gateway» бастамасы Орталық Азияда бизнес пен азаматтар үшін сенімді спутниктік байланыс арқылы қауіпсіз интернетке қолжетімділікті кеңейтеді.

«Цифрлық байланыс» бастамасы аймақтағы цифрлық теңсіздікті азайтуға мүмкіндік беріп,  «соңғы миль» негізіндегі инклюзивті цифрлық қызметтерін дамытуға ықпал етеді. ЕО, сондай-ақ, Орталық Азияны ЕО үшін әзірленген бағдарламалар мен бастамаларға тартатын болады. Бұл бастама Азия-Тынық мұхиты аймағына арналған Digital4Development Hub алаңының алғашқы нақты жүзеге асырылуы болады.

Оның негізгі мақсаттары төмендегідей:

• Орталық Азияда цифрлық байланыс пен цифрлық экономиканы дамытуға септігін тигізу
• өткізгіштік қабілеті жоғары интернет желісін дамыту, халықаралық трафикке қолжетімділікті кеңейту және Еуропа мен Орталық Азия арасында қауіпсіз байланыс құру арқылы аймақтағы коммуникациялар жетіспеушілігі мәселесін шешу
• аймақтағы цифрлық теңсіздікті азайту және оның жалпы экономикаға тигізетін оң әсерін қамтамасыз ету

Қазақстанмен шикізат, аккумуляторлық батареялар және «жасыл» сутегі саласындағы стратегиялық серіктестік

Бұл бастаманың мақсаты – шикізат пен қайта өңделген материалдардың сенімді әрі тұрақты жеткізілімін қамтамасыз ету. Ол, сондай-ақ, екі серіктестің экономикасында «жасыл» және цифрлық трансформацияны жүргізу үшін «жасыл» сутегі мен аккумуляторлық батареялар құн тізбегін дамытуға бағытталған.

Қазақстанмен стратегиялық серіктестік Қазақстанның және ЕО-тың экономикасы үшін жаңа әрі экологиялық жағынан таза негіз құру мақсатында шикізат, қайта өңделген материалдар мен «жасыл» сутегінің сенімді және тұрақты жеткізілімдерін қамтамасыз етуге бағытталған. Бұл қазба отынға тәуелділіктен арылуға ықпал етеді. Қазақстанмен стратегиялық серіктестік Еуропаның «жасыл» және тұрақты болашақты құру үшін серіктес елдермен бірлесіп жұмыс істеуге бейілділігін көрсетеді.

Бұл бастама «Global Gateway» стратегиясы мен «REPowerEU» жоспарының мақсаттарына сәйкес келеді.