Na koji način koristimo konstruktivno novinarstvo i borimo se protiv polarizacije i izbjegavanja vijesti (news avoidance) na Zapadnom Balkanu? To je suština programa jačanja kapaciteta koji je EEAS razvio i implementirao u saradnji sa Danskim Konstruktivnim Institutom, uključujući neke od najistaknutijih i najuticajnih regionalnih urednika i novinara.

Svijet ima dobre i loše, srećne i tužne trenutke, a profesionalno novinarstvo treba to sve odražavati. Sveobuhvatno, dobro izvještavanje ne pruža samo potpunu sliku istine o onome što se dešava oko nas, već se bori i protiv polarizacije i “izbjegavanja vijesti” koje proizilazi iz stalnog toka negativnih vijesti koji ljude tjera da traže utjehu u kulinarskim emisijama i društvenim medijima.

Zašto konstruktivno novinarstvo?

Studije pokazuju da se mainstream mediji često fokusiraju na negativne, senzacionalističke vijesti, što je jedan od glavnih razloga zašto ih ljudi izbjegavaju. Kao posljedica toga, mainstream mediji gube publiku, a mnogi ljudi završavaju tako što dobijaju vijesti putem društvenih medija i aplikacija za razmjenu poruka. Osim toga, tradicionalni medijski pristup " if it bleeds it leads " pokazalo se da doprinosi smanjenju građanskog angažmana i očaju.

Kada se praktikuje, konstruktivno novinarstvo dokazalo je da privlači publiku i ima dodatan pozitivan uticaj na društvo.

To nije novinarstvo koje slika idiličnu sliku. To je činjenično, kritičko i profesionalno novinarstvo, ali se takođe fokusira na ono što je dobro. Činjenično odražava ko, šta, kada i zašto, kao što to čini i tradicionalno novinarstvo, ali postavlja i pitanje "šta sada" i "šta ćemo preduzeti povodom toga", pružajući platformu za raspravu i olakšavajući pronalaženje rješenja, umjesto davanja prostora beskrajnim političkim sukobima koji na kraju teraju ljude da se isključe.

Tokom programa jačanja kapaciteta na Zapadnom Balkanu, koji je održan prve sedmice oktobra 2023. godine u Ohrusu i Kopenhagenu, učesnici su imali priliku da nešto nauče o ovoj temi od dobitnice Nobelove nagrade za mir Marije Rese i detaljno su proučavali principe konstruktivnog novinarstva sa vodećim ličnostima Konstruktivnog Instituta, kao i sa nekim od najuticajnijih praktikanata konstruktivnog novinarstva u danskim medijima poput TV2 Fyn, Norveške javne televizije/Nacionalne TV NRK i Midtjyllands Avisa.

Tokom programa, urednici i novinari imali su priliku da raspravljaju o tome kako konstruktivno novinarstvo podržava demokratiju informišući građane na način koji ih osnažuje da razumiju kompleksna pitanja. Ovo ih podstiče da shvate da je uloga donosilaca odluka da pronađu rješenja za probleme s kojima se građani suočavaju a ne da se beskrajno međusobno svađaju, polarizujući ljude i društvo. Diskusija je takođe pokazala kako pristup konstruktivnog novinarstva daje građanima osjećaj aktivne participacije i motiviše ih da učestvuju u demokratskim procesima.

U okviru ovog programa, učesnici su takođe posjetili Danski parlament, Christiansborg, razgovarali o pristupanju Zapadnog Balkana EU, borbi protiv FIMI i posjetili Evropsku agenciju za okolinu (EEA), gdje su detaljno bili informisani o politikama i projektima zaštite životne sredine koje EU sprovodi u regionu.

Među učesnicima su bili Maida Muminović iz Media Centra Sarajevo, Ivan Ilić, dopisnik iz Brisela za Srpski regionalni javni servis Vojvodine i Stevan Kostić, novinar RTS-a.

Oni su takođe naši Evropljani u akciji.

Ovo je ono što oni kažu o profesionalnom novinarstvu i drugim temama vezanim za izgradnju otpornosti na manipulaciju informacijama i miješanje iz inostranstva (FIMI) na Zapadnom Balkanu (https://www.eeas.europa.eu/eeas/europeans-action_en)

Pozadina

Zadatak EEAS Western Balkans StratCom Task Force-a bio je sprovesti ovaj program u okviru nastojanja da se ojača otpornost na manipulaciju informacijama i miješanje iz inostranstva (FIMI) na Zapadnom Balkanu. Ovaj program je sproveden u saradnji sa Konstruktivnim Institutom, nezavisnim centrom sa sjedištem na Univerzitetu u Ohrusu u Danskoj, koji podržava novinare i novinske organizacije za "izvještavanje koje je više usmjereno na rješenja, uravnoteženo i povezuje društvo".

Više informacija o konstruktivnom novinarstvu dostupno je ovdje.