Vào ngày 10 tháng 12 năm 2022, chúng ta đánh dấu kỷ niệm 40 năm ngày Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) được ký kết tại Vịnh Montego, Jamaica vào năm 1982.

40 năm trước, các quốc gia từ khắp nơi trên thế giới, các quốc gia ven biển, quốc gia có cờ, quốc gia không giáp biển đã nhất trí về cái được gọi là 'Hiến pháp cho các đại dương'. Đây là một thành công ngoại giao đối với trật tự đa phương dựa trên luật lệ. Dù có những xuất phát điểm khác nhau, cộng đồng quốc tế đã cùng thống nhất vì mục tiêu chung là thiết lập một trật tự pháp lý cho các vùng biển và đại dương, qua đó thúc đẩy việc sử dụng các vùng biển và đại dương một cách hòa bình. 

Kể từ đó, mục tiêu này vẫn tiếp tục phù hợp với hiện tại. Đại dương và các vùng biển là một trong những đấu trường địa chính trị quan trọng nhất trên thế giới. Sự gia tăng căng thẳng gần đây ở Đông Địa Trung Hải, Biển Đông và Biển Hoa Đông, và ở Eo biển Đài Loan một lần nữa chứng minh điều này. Về vấn đề này, việc thực hiện đầy đủ La bàn chiến lược của EU (EU Strategic Compass) và Chiến lược của EU về hợp tác ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương là điều thiết yếu, cùng với các hoạt động đang triển khai của EU về an ninh hàng hải.

Hành động xâm lược quân sự của Nga đối với Ukraine cũng đang ảnh hưởng và làm trầm trọng thêm sự bất ổn và mất an ninh của khu vực và toàn cầu. Liên minh châu Âu và các quốc gia thành viên kêu gọi sự tôn trọng tự do hàng hải và hàng không, cũng như các quyền đi qua và quá cảnh không gây hại, giải quyết tranh chấp một cách hòa bình, phù hợp với luật pháp quốc tế, và phản đối mạnh mẽ bất kỳ hành động đơn phương nào có thể làm suy yếu sự ổn định toàn cầu và khu vực cũng như trật tự quốc tế dựa trên luật lệ. Liên minh châu Âu và các quốc gia thành viên duy trì cam kết tôn trọng trật tự pháp lý do UNCLOS thiết lập dựa trên tính trung tâm và tính phổ quát cũng như tôn trọng tính toàn vẹn của nó. Chúng tôi kêu gọi tất cả các quốc gia tuân thủ các nguyên tắc và quy tắc căn bản của luật biển.

Sự xuống cấp nhanh chóng của đại dương, biến đổi khí hậu, mực nước biển dâng, tác động có hại từ các hoạt động của con người, tất cả điều này tiếp tục làm suy thoái đại dương và đẩy chúng ta đến gần điểm tới hạn. Là một công cụ vẫn đang phát triển, UNCLOS phải phù hợp với những thách thức mới nổi. Các cuộc đàm phán đang diễn ra về một công cụ mang tính ràng buộc pháp lý quốc tế theo UNCLOS về bảo tồn và sử dụng bền vững đa dạng sinh học biển tại các khu vực nằm ngoài phạm vi tài phán quốc gia (Hiệp ước BBNJ) mang đến một cơ hội lịch sử cho nhân loại và hành tinh.

Vì điều này, Liên minh châu Âu và các quốc gia thành viên duy trì cam kết để ký kết sớm nhất có thể một Thỏa thuận BBNJ đầy tham vọng, phổ quát, hiệu quả, bao trùm, công bằng và cân bằng nhằm ứng phó với các thách thức hiện tại và tương lai. Chúng tôi kêu gọi tất cả các quốc gia xem xét việc tham gia Liên minh Tham vọng Cao về BBNJ do EU khởi xướng.

Đạt được những kết quả trên sẽ giúp củng cố hệ thống đa phương dựa trên luật lệ đồng thời chứng minh cho quyết tâm của cộng đồng quốc tế trong việc bảo vệ đa dạng sinh học biển và tăng cường quản trị đại dương quốc tế.

Thông tin nền

UNCLOS đặt ra khuôn khổ pháp lý mà tất cả các hoạt động trên các đại dương và các vùng biển phải được thực hiện trong khuôn khổ đó. Cho đến ngày nay, UNCLOS là một trong những hiệp ước được phê chuẩn rộng rãi nhất, với 168 bên ký kết, bao gồm cả Liên minh châu Âu.

Đại hội đồng Liên hợp quốc đã ghi nhận đóng góp to lớn của UNCLOS đối với việc tăng cường hòa bình, an ninh, hợp tác và quan hệ hữu nghị giữa tất cả các quốc gia. Công ước đã góp phần thúc đẩy tiến bộ kinh tế và xã hội của tất cả các dân tộc trên thế giới, cũng như sự phát triển bền vững của các đại dương và vùng biển.

Chỉ có thực hiện hiệu quả UNCLOS, cũng như hợp tác quốc tế ở cấp độ khu vực, tiểu khu vực và song phương mới có thể đảm bảo an ninh, an toàn hàng hải toàn cầu và sự bền vững của các đại dương và các vùng biển của chúng ta. EU vẫn sẽ là một động lực thúc đẩy cho một chủ nghĩa đa phương thực sự bao trùm và sẽ đóng một vai trò lãnh đạo toàn cầu vì một thế giới an toàn, ổn định, bền vững và thịnh vượng hơn cho tất cả mọi người.