Sürdürülebilir ulaşımın en önemli parçası bisiklet, özgürlüğü ve aynı zamanda şiddete karşı çıkışı simgeliyor. Samsun’daki Ekolojik Yaşam Bisiklet Derneği’nin (EKOBİD) Avrupa Birliği Sivil Düşün programı destekli “Bisikletli Kadın Hareketi” ise işte tam da buna işaret ediyor.

“Biz kadınları sokağa çağırıyoruz, bisikletlerini alıp özgürleşmeleri için. Çünkü biz bisikleti bir özgürleşme hareketi olarak görüyoruz” diyor, EKOBİD Temsilcisi Şenay Tümkaya. Ona göre hem kadınların kendilerini gerçekleştirmeleri hem de kadına karşı şiddete karşı çıkmaları için bir araç bisiklet. “Bu projeyle yapmaya çalıştığımız en önemli şey kadın cinayetlerine, şiddete, tacize, tecavüze karşı farkındalık yaratabilmek, kamuoyu oluşturabilmek” diye konuşuyor.  

Türkiye, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün (OECD) 2019 yılı verilerine göre Avrupa ve OECD ülkeleri arasında, yüzde 38 ile fiziksel veya cinsel şiddet gören kadınların oranının en yüksek olduğu ülke. Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu’na göre Türkiye’de 2022’de erkekler tarafından 334, 2021’de 280 ve 2020’de ise 300 kadın öldürüldü. Şüpheli şekilde ölü bulunan kadın sayısı ise 2022’de 245, 2021’de 217 ve 2020’de ise 171 olarak kayıtlara geçti.

Kadına yönelik şiddet ve aile içi şiddetle mücadelede temel standartları belirleyen İstanbul Sözleşmesi’nden 20 Mart 2021’de çekilen Türkiye’de farkındalık projeleri büyük önem taşıyor. Tam da bu yüzden Tümkaya, kadınları, şiddete “dur” demek için Bisikletli Kadın Hareketi’ne katılmaya çağırıyor: “Bisiklet sürmeyi bilmeseniz de gelin! Biz size gerekli eğitimleri veririz. Bisiklet sürmeyi, kurmayı ve bisiklet tamirini öğretiriz.”

Kalıpları yıkmak

Bu çağrıya kulak verenlerden biri de 3,5 yaşında bir torun sahibi Ayşegül Akyel. “Biz bu hareketle toplumda şiddet gören kadınlara ve kadın cinayetlerine dikkat çekmek istiyorduk. Bunu önemli ölçüde başardık. Biz kalıpları yıkmak istiyoruz ve ben kendi adıma bu kalıpları yıktığımı söyleyebilirim” diyor büyük bir gurur ve heyecanla.

Akyel tam anlamıyla bisiklet sürmeyi de bu hareket sayesinde öğrenmiş. “Daha önceleri sahilde bisiklet sürüyordum, çarşıya bisikletle gidiyordum. Fakat uzun turlara katılamıyor, bisikletle trafiğe çıkamıyordum. Teknik bilgim çok azdı. Bu hareket ile bisiklet bilgimi ve kendime güvenimi arttırdım” şeklinde konuşuyor.

Akyel 2019 yılında büyük bir ameliyat geçirmesine rağmen kendisi ve tüm kadınlar için belindeki protezle bisiklet sürmeye devam ediyor.

Sivil Düşün hakkında

Sivil Düşün, Türkiye’deki sivil toplum örgütlerinin ve aktivistlerin hak odaklı çalışmalarını destekleyen bir Avrupa Birliği programıdır. Program, küçük ölçekli, kısa vadeli ve hak temelli girişimler için ayni destek ve uzmanlık sağlar.

Fotoğraflar: Erdem Kırım

AB-Türkiye işbirliğine ilişkin hikayeler