Radica Gruevska dhe Martin Savevski kanë trashëguar rreth 280 hektarë tokë bujqësore në Dabjan. Por toka u nda në 139 parcela të vogla, rreth një hektar secila, gjë që e bëri bujqësinë joefikase. Me mbështetjen e BE-së dhe FAO-s, toka e tyre tani është konsoliduar në 24 parcela më të mëdha, mesatarisht rreth gjashtë hektarë secila. Ata presin që kjo, së bashku me rrugët hyrëse të ndërtuara së fundmi, të përmirësojë ndjeshëm produktivitetin e tyre dhe arritjen në burimet e nevojshme. “Kjo na shtyn të vazhdojmë traditën bujqësore të familjes”, thonë ata.

Maqedonia e Veriut është përballur prej kohësh me sfida të lidhura me tokën bujqësore të copëzuar, fermat e vogla dhe infrastrukturën e vjetëruar bujqësore, me të gjitha këto që çojnë në produktivitet të ulët të fermave, braktisje të tokës dhe migrim të të rinjve nga zonat rurale.

Kjo është arsyeja pse BE-ja dhe FAO kanë mbështetur autoritetet kombëtare në zbatimin e reformave strukturore të tokës. Nga viti 2017 deri në vitin 2022, partnerët bashkëpunuan në projektin MAINLAND (Program Kombëtar për konsolidimin e tokës). BE-ja dhe FAO mbështetën Ministrinë e Bujqësisë, Pylltarisë dhe Ekonomisë së Ujit në vënien në funksion të Programit Kombëtar të Konsolidimit të Tokës dhe në zbatimin e raundit të parë të projekteve të konsolidimit të tokës – me rezultatet e mëposhtme:

FAO

Duke u bazuar në këto rezultate, në vitin 2022, BE-ja filloi projektin “Përmirësimi i konsolidimit të tokës në Maqedoninë e Veriut”. I bashkëfinancuar dhe zbatuar nga FAO, ky projekt ka mbështetur përpjekjet e Ministrisë së Bujqësisë për të përmirësuar politikën dhe kornizën legjislative që rregullojnë konsolidimin e tokës dhe për të finalizuar projektet e konsolidimit të tokës në fshatrat Dabjan dhe Çiflik, së bashku me ndërtimin e infrastrukturës bujqësore.

Fshati Dabjan në rajonin e Pellagonisë është deri tani zona më e madhe e projektit për konsolidimin e tokës në vend, që përfshin 742 hektarë tokë bujqësore. Plani i konsolidimit të tokës u miratua nga pronarët pjesëmarrës në janar 2022. Para konsolidimit, zona e Dabjanit përbëhej nga 602 parcela të vogla dhe parregulluara. Me projektin MAINLAND, ky numër është zvogëluar në 127 parcela më të mëdha, me formë të rregullt, mesatarisht 5.84 hektarë—nga vetëm 1.23 hektarë. Projekti në vazhdim i meremetoi gjithashtu rrugët ekzistuese hyrëse dhe ndërtoi të reja, duke lehtësuar kështu transportin dhe hyrjen në fusha për të gjithë 85 pronarët e tokave.

FAO

Satki Miftaroski, Shef i Departamentit të Inspektoratit në Komunën e Dollnenit, së cilës i përket Dabjani, pret që këto përmirësime të rrisin produktivitetin e fermave dhe kapacitetin e tyre për të aplikuar praktikat moderne bujqësore, që është jetike për konkurrencën e tyre në tregun e BE-së. “Ky projekt është një shembull se si përmirësimi i strukturës së tokës së fermerëve familjarë dhe hyrja në infrastrukturë mund të zgjidh çështjen e braktisjes së tokës. Kjo i inkurajon brezat e rinj që të qëndrojnë në zonat rurale, të merren me bujqësi dhe të nxisin zhvillimin lokal”, thotë Miftaroski.

Në fshatin Çiflik, Komuna Çeshinovë-Obleshevë, është bërë përparim i dukshëm me hartimin e planit të rindarjes së tokës për një sipërfaqe prej 156 hektarësh në pronësi të 404 pronarëve. Procesi përfshinte takime të drejtpërdrejta me të gjithë pronarët e tokave për t'u siguruar që plani të funksionojë për të gjithë. Pasi të miratohet zyrtarisht, ky projekt i financuar nga BE-ja do të vazhdojë me përmirësimin e rrugëve hyrëse dhe ndërtimin e rrugëve të reja, së bashku me përmirësimin e kanaleve të ujitjes dhe kullimit në fshat.

Një tjetër moment i rëndësishëm i projektit është përfundimi (në qershor 2023) i draft Strategjisë Kombëtare për Konsolidimin e Tokës Bujqësore 2024-2034. Kjo Strategji u zhvillua përmes një procesi gjithëpërfshirës, ​​duke përfshirë institucionet kyçe, komunitetet lokale dhe fermerët, duke i pasur parasysh mësimet e nxjerra nga zbatimi i Strategjisë së mëparshme të Konsolidimit të Tokës (2012-2020). Dokumenti, tani me Ministrinë, synon të avancojë më tej konsolidimin e tokës, duke e bërë atë një politikë të qëndrueshme dhe afatgjatë për zhvillimin e bujqësisë - e cila gjithashtu do të marrë në konsideratë synime të tilla si përshtatja dhe zbutja e ndryshimeve klimatike, ripërtëritja e natyrës dhe mbrojtja e mjedisit.