Implementacija Mehanizma za oporavak i otpornost (RRF), koji je u središtu instrumenta za oporavak EU, NextGenerationEU, ubrzava se, podstičući stalan napredak u reformama i investicijama u državama članicama. Kao što je prikazano u trećem Godišnjem izveštaju o RRF-u koji je Komisija usvojila, Komisija podržava države članice u potpunoj i pravovremenoj realizaciji njihovih planova kroz pojednostavljene procese, te je dodatno poboljšala i transparentnost i mehanizme za zaštitu finansijskih interesa EU.

RRF, sa 650 milijardi eura u bespovratnim sredstvima i zajmovima, ključni je pokretač ambicioznih investicija i reformi u državama članicama, u inicijativama koje unapređuju zelenu i digitalnu tranziciju, i jačaju otpornost i konkurentnost EU.

Od svog osnivanja, RRF je omogućio više od 82 milijardi eura investicija koje direktno podržavaju preduzeća. Isporučuje se preko 900 reformi radi smanjenja birokratije i ubrzanja poslovnih procesa za dobijanje dozvola i licenci, čime se pomaže evropskoj industriji da postane konkurentnija. Uz podršku RRF-a, ušteđeno je 34 miliona megavat-sati energije, više od 11,8 miliona ljudi je učestvovalo u obrazovanju i obuci, a 9,8 miliona ljudi je koristilo zaštitne mjere protiv klimatskih nepogoda.

Komisija, države članice i svi relevantni akteri, zajedno sa Evropskim parlamentom i Savjetom, blisko su sarađivali kako bi postigli ove rezultate.

Više od 300 milijardi eura sredstava iz RRF-a očekuje se da bude isplaćeno do kraja 2024. godine

Implementacija i isplate u okviru RRF-a su ubrzane nakon određenih kašnjenja u 2023. godini, koja su uglavnom povezana sa ilegalnom ruskom invazijom na Ukrajinu, visokom inflacijom, ograničenjima u snabdjevanju i potrebom za usvajanjem poglavlja REPowerEU. Do danas, Savjet je odobrio 26 takvih poglavlja, koja pružaju dodatna sredstva za sprovođenje reformi i investicija koje diversifikuju energetske izvore EU, ubrzavaju zelenu tranziciju i podržavaju ugrožena domaćinstva.

Do danas, Komisija je primila 69 zahtjeva za isplatu iz 25 država članica i isplatila preko 267 milijardi eura, što čini više od 40% raspoloživih sredstava iz RRF-a. Očekuje se da će do kraja godine biti isplaćeno više od 300 milijardi eura. Izveštaj pruža brojne primjere kako napredak u reformama i investicijama u okviru šest stubova politike RRF-a pozitivno i opipljivo utiče na građane i preduzeća.

Unija je takođe nastavila uspješno prikupljati sredstva na tržištima kapitala kako bi finansirala Mehanizam, sa više od 60,2 milijarde eura izdatih kroz NextGenerationEU zelene obveznice do sada.

Pojednostavljena implementacija od strane država članica

S obzirom na vremenski ograničen karakter RRF-a, svi napori moraju ostati fokusirani na potpunu i pravovremenu realizaciju planova do 2026. godine. Države članice moraju nastaviti brzo implementirati svoje RRPs (planove oporavka i otpornosti), a Komisija ih aktivno podržava u ovim naporima.

U tom kontekstu, Komisija je 2024. godine preduzela dalje korake kako bi podržala države članice u implementaciji RRF-a. U julu ove godine, Komisija je uvela jednostavnije procese u ažuriranim smjernicama za države članice, sa fokusom na način revidiranja planova, koji će ostati relevantni za rješavanje uskih grla u implementaciji. Takođe su pojednostavljeni zahtjevi za izvještavanje za države članice. Pored toga, pruženo je dodatno pojašnjenje o načinima kombinovanja RRF-a sa drugim sredstvima EU kako bi se poboljšale sinergije.

Pojačana transparentnost

Komisija se trudi da postigne visok nivo jasnoće i transparentnosti u implementaciji RRF-a, čak i izvan zakonskih zahtjeva. Na primjer, izveštaj usvojen danas uključuje detaljnu analizu podataka država članica o 100 najvećih krajnjih korisnika sredstava iz RRF-a. Komisija takođe pruža dalje smjernice o ključnim konceptima u RRF Uredbi, za veću transparentnost i jasnoću, koje su navedene u prilozima izveštaju:

• pojašnjenje kako Komisija određuje kada je reforma ili investicija započeta kako bi se osigurala podobnost prema RRF-u;

• pojašnjenje šta Komisija smatra kao ponavljajuće rashode, što je opšte pravilo zabranjeno, i kriterijume korišćene za određivanje kada je izuzetak opravdan;

• koncept dvostrukog finansiranja u kontekstu RRF-a, i

• pojam krajnjih korisnika sredstava RRF-a.

Snažna zaštita finansijskih interesa Unije

Zaštita finansijskih interesa EU je prioritet Komisije. Stoga, ona kontinuirano jača svoj okvir za reviziju i kontrolu, uzimajući u obzir i preporuke Evropskog parlamenta, Savjeta i Evropskog revizorskog suda. Komisija je sprovela 17 revizija zasnovanih na procjeni rizika u periodu od septembra 2023. do avgusta 2024. godine, kako bi provjerila zadovoljavajuće ispunjenje prekretnica i ciljeva. Takođe su sprovedene četiri sistemske revizije nacionalnih kontrolnih sistema. Do kraja 2023. godine, Komisija je revidirala sve države članice najmanje jednom.

Pozadina

Ovaj izvještaj je treći u seriji godišnjih izvještaja Komisije koji pokrivaju implementaciju RRF-a tokom cijelog njegovog trajanja, kako je predviđeno Uredbom o RRF-u. On će doprinijeti tekućem dijalogu o implementaciji RRF-a, kako među institucijama Unije, tako i sa zainteresovanim stranama.

Informacije u izveštaju zasnovane su na sadržaju usvojenih planova za oporavak i otpornost, kako ih je procijenila Komisija, na podacima koje su države članice prijavile do aprila 2024. kao dio svojih obaveza o polugodišnjem izvještavanju, i na razvoju implementacije RRF-a do 31. avgusta 2024. godine.

Napredak u implementaciji planova za oporavak i otpornost može se pratiti na Recovery and Resilience Scoreboard, onlajn portalu koji je Komisija pokrenula u decembru 2021. Možete pronaći više informacija o RRF-u na stranici, koja sadrži interaktivnu mapu projekata finansiranih iz RRF-a.