Më 17 Maj të çdo viti, bota përkujton Ditën Ndërkombëtare Kundër Homofobisë, Bifobisë dhe Transfobisë. Kjo ditë shërben si një kujtesë prekëse e luftës së vazhdueshme për të drejtat e individëve lezbike, homoseksualë, biseksualë, transgjinorë dhe interseksualë në Shqipëri dhe në mbarë botën. Thelbi i Agjendës së Kombeve të Bashkuara për Zhvillimin e Qëndrueshëm, me synimet e saj për vitin 2030, është parimi për të mos lënë askënd pas. Përkthimi i këtij premtimi në realitete të prekshme për individët, veçanërisht ata në komunitetin LGBTIQ+, është një sfidë e rëndësishme dhe ka ende shumë punë për të bërë.

Shqipëria ka bërë përparim të konsiderueshëm në kuadrin ligjor për mbrojtjen nga diskriminimi. Shqipëria ka një plan kombëtar veprimi për komunitetin LGBTIQ+ për periudhën 2021–2027. Megjithatë, pavarësisht hapave të rëndësishëm ligjorë kundër diskriminimit, individët LGBTIQ+ në Shqipëri vazhdojnë të përballen me sfida të përhapura dhe margjinalizim në mënyra të shumta. Duhet bërë më shumë për të arritur barazinë e plotë, si në ligj ashtu edhe në praktikë.

Personat LGBTIQ+ në Shqipëri ndajnë histori të dhunës, armiqësisë dhe mungesës së mbështetjes, si brenda familjeve të tyre ashtu edhe në shoqërinë e gjerë. Statistikat tronditëse zbulojnë nivele alarmante të intolerancës tek të rinjtë shqiptarë, me një pjesë të konsiderueshme që shprehin hezitim për të pranuar individë LGBTIQ+ në shkollat ​​e tyre. Për më tepër, një shumicë shqetësuese e njerëzve nga komuniteti LGBTIQ+ raportojnë se kanë përjetuar dhunë psikologjike, duke përjetësuar një cikël frike dhe diskriminimi.

Në vendin e punës, diskriminimi ndaj individëve LGBTIQ+ mbetet i përhapur, me pak biznese që zbatojnë politika gjithëpërfshirëse ose lehtësojnë punësimin e tyre. Ky diskriminim sistematik jo vetëm që shkel të drejtat themelore të njeriut, por gjithashtu pengon përparimin dhe zhvillimin e shoqërisë.

Përpjekjet për të luftuar këtë pabarazi kërkojnë një qasje të shumëanshme, duke përfshirë përmirësimin e arsimit, rritjen e ndërgjegjësimit publik dhe sigurimin e mbështetjes për ata që mbrojnë ligjet diskriminuese.

Familjet kanë një rol vendimtar në formësimin e qëndrimeve shoqërore ndaj komunitetit LGBTIQ+, duke shërbyer si edukatorë parësorë të fëmijëve në çështjet e tolerancës dhe respektit. Fëmijët nuk lindin me paragjykime; përkundrazi, ata e mësojnë atë nga të rriturit përreth tyre. Duke nxitur një kulturë pranimi dhe dashurie brenda familjeve shqiptare, familjet mund të kontribuojnë ndjeshëm në krijimin e një shoqërie më gjithëpërfshirëse dhe më të dhembshur. Është e domosdoshme të promovohet pranimi familjar i fëmijëve dhe të rinjve LGBTIQ+ duke i pajisur prindërit me informacionin dhe mbështetjen e nevojshme.

Bashkimi Evropian dhe agjencitë e Kombeve të Bashkuara në Shqipëri kanë mbështetur institucionet qeveritare dhe mbikëqyrëse për të trajtuar diskriminimin ndaj individëve LGBTIQ+. Nëpërmjet partneriteteve me organizatat e shoqërisë civile, është bërë përparim i rëndësishëm në promovimin e respektit, tolerancës dhe diversitetit.

Një partneritet me Zyrën e Komisionerit të Lartë të Kombeve të Bashkuara të për të Drejtat e Njeriut çoi në zbatimin e fushatës së Lirë dhe të Barabartë në Shqipëri. Thelbi i fushatës – i udhëhequr nga UNDP – përmblidhet në një mesazh të fuqishëm: të drejtat e LGBTIQ+ janë të drejta të njeriut. Duke u angazhuar me median, duke trajnuar gazetarët, si dhe bizneset, dhe duke sfiduar stereotipet, fushata synon të riformësojë narrativat publike dhe të nxisë një kulturë pranimi dhe respekti.

Diversiteti dhe përfshirja nuk janë vetëm të drejta themelore të njeriut, por edhe vlera thelbësore të Bashkimit Evropian. BE do të vazhdojë të udhëheqë me shembull, duke ndërtuar një Bashkësitë Barazisë dhe duke përforcuar zërat e atyre që mbrojnë dhe promovojnë të drejtat e njeriut përmes fushatës #PrideHeroes. Meqenëse Shqipëria aspiron të bëhet anëtare e BE-së ku diskriminimi për çfarëdo baze është i ndaluar, vendi duhet të demonstrojë angazhimin e tij për të mbështetur këto vlera duke ndërmarrë veprime konkrete për të adresuar diskriminimin ndaj individëve LGBTIQ+. Vizita e ardhshme në Shqipëri e Ekspertit të Pavarur të OKB-së për mbrojtjen nga dhuna dhe diskriminimi bazuar në orientimin seksual dhe identitetin gjinor (IE SOGI), është një mundësi e mirë për të dëgjuar nga komuniteti dhe për të avancuar në realizimin e të drejtave të njeriut për të gjithë në vend.

Duke u përafruar me mbrojtjen ligjore të BE-së kundër diskriminimit dhe duke promovuar barazinë për të gjithë qytetarët, Shqipëria mund të përparojë drejt objektivit të saj për anëtarësim në BE duke nxitur një shoqëri më gjithëpërfshirëse dhe harmonike.

Arritja e ndryshimit kërkon veprim kolektiv nga të gjithë sektorët e shoqërisë. Duke sfiduar paragjykimet, duke nxitur ndjeshmërinë dhe duke promovuar diversitetin, ne mund të ndërtojmë një të ardhme ku çdo individ është i vlerësuar dhe i lirë për të jetuar në mënyrë autentike.

I bëjmë thirrje shoqërisë që të mos heshtë përballë diskriminimit; në vend të kësaj, krijoni një mjedis pa ngacmime bazuar në identitetin gjinor ose orientimin seksual.

Lufta për të drejtat e njeriut të personave LGBTIQ+ është një luftë themelore për dinjitetin dhe barazinë njerëzore. Ne rikonfirmojmë angazhimin tonë për të mbrojtur të drejtat dhe dinjitetin e të gjithë anëtarëve të komunitetit LGBTIQ+, sot dhe çdo ditë.

Fiona McCluney

Koordinatore e OKB-së në Shqipëri

Silvio Gonzato

Ambasador i Delegacionit të BE-së në Shqipëri